در " سلسله جلسات ارائه گزارش عملکرد سالانه سال  1398 " ارائه گزارش  عملکردمرکز تحقیقات ابریشم کشور روز یکشنبه 21 اردیبهشت ماه سال جاری با حضور دکتر کامبیز بازرگان رئیس سازمان تحقیقات آموزش­ و ترویج کشاورزی، حجت الاسلام سعیدیان مسئول حوزه نمایندگی ولی فقیه در سازمان، دکتر رسول زارع قائم مقام، معاونان و مدیران کل ستادی سازمان و دکتر رضا صورتی زنجانی رئیس مرکز تحقیقات ابریشم کشور در سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی به صورت ویدئو کنفرانس برگزار شد.

دکتر بازرگان رئیس سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی ­با انتقاد از واردات بی رویه الیاف ابریشم و تاثیر آن بر صنعت ابریشم کشور، ماموریت و اهداف تعیین شده در زمینه خودکفایی الیاف ابریشم را یادآور شد. وی هدف از فعالیت های پژوهشی در مرکز تحقیقات ابریشم را مورد اشاره قرار داد و توسعه نوغانداری در سایر مناطق کشور و تامین توت مورد نیاز تولیدکنندگان را از جمله آن دانست. وی با اشاره به اهمیت نیروی انسانی و تقویت اعتبارات مورد نیاز مرکز بیان داشت: ماموریت های پژوهشی باید در راستای پژوهش تاثیرگذار، انتخاب واریته مناسب و روش های نوآوری در مبارزه با آفات انتخاب شود.

وی همکاری مرکز با بخش خصوصی را در راستای رفع مشکلات بهره برداران، ایجاد اشتغال و تحول در صنعت نوغانداری برشمرد و افزود: ما به عنوان واحد پژوهشی در رفع گرفتاری مردم و پویایی اقتصاد این صنعت نقش موثری داریم. با توجه به اینکه زنجیره کامل تولید مدنظر ما می باشد شناسایی مناطق مناسب برای توتستان، ارسال تخم نوغان به مناطق کم بازده، انتخاب شرکت ها و سرمایه گذاران مناسب، ترویج و آموزش از ماموریت های ما است.

رئیس سازمان توجه به نظرات کارشناسانه،  همفکری با صاحب نظران و تشکیل کارگروه ها را در راستای منافع ملی کشور مهم دانست و بیان داشت: همکاری با واحدهای دیگر سازمان خصوصا مرکز ذخایر ژنتیکی وزارت متبوع که در سازمان تحقیقات تشکیل می شود و همکاری با موسسه تحقیقات علوم دامی و موسسه گیاهپزشکی مورد انتظار است.

دکتر رضا صورتی زنجانی رئیس مرکز تحقیقات ابریشم کشور با تشریح مهم ترین دستاوردها و فعالیت های در دست انجام  این مرکز افزود: ایران از دیرباز در مسیر جاده ابریشم قرار داشته و تاریخ و جغرافیای ایرانیان با این مسیر پیوند خورده است. علی رغم همه سوابق درخشان گذشته، در دو دهه اخیر، این صنعت در کشورمان از افول نسبی رنج برده است. در حال حاضر نوغانداری با دارا بود ظرفیت های ویژه خود سازگار با محیط زیست بوده و محصولی ارگانیک تولید می کند که به کشاورزی پایدار منجر می گردد. مزیت دیگر اینکه به عنوان شغل جانبی و پایدار ضمن ایجاد ارزش افزوده  برای اقتصاد خانوار روستایی، امکان بهره بهره مندی و مشارکت نیروی انسانی در کلیه سطوح به لحاظ سنی، تحصیلی، جنسیتی اعم از بانوان و نوجوانان را فراهم می آورد.

وی با بیان توضیحاتی در ارتباط با کاشت توت در زمین های با خصوصیات توپوگرافی و اقلیمی متنوع در حاشیه باغات و بصورت کشت مخلوط با سایر محصولات باغی و خصوصا زراعی و علوفه ای، تحلیل آماری از سطح توتستان های کشور ارائه داد و افزود: در سال های اخیر از سطح زیر کشت توتستان های کشور بطور قابل ملاحظه ای کاسته شده است.  در استان گیلان به عنوان قطب تولید پیله در سال 95 ،  8180 خانوار گیلانی در  به نوغانداری اشتغال داشتند ؛ اما اکنون کاهش میزان تولیدات محصولات نوغان منجر به خطر وابستگی صنعت فرش کشور به افزایش واردات پیله و نخ ابریشم و به تبع آن رکود بیشتر صنعت فرش و آسیب به برند فرش ایران که اخیرا در منطقه رقبای جدیدی یافته است را به دنبال خواهد داشت.

دکتر صورتی زنجانی موانع ساختاری نوغانداری را شامل کمبودهایی در بخش نوغانداری، موانع فنی تولید و توسعه در بخش نوغانداری، چالش ها و موانع منتج از سیاست های کلان بخش های کشاورزی، بازرگانی و صنعت در بخش تولید و توسعه نوغانداری برشمرد.   

رئیس مرکز تحقیقات ابریشم کشور مهمترین دستاوردهای حوزه پژوهش و فناوری را با اجرای 76 طرح و پروژه تحقیقاتی عنوان داشت که طی سال های اخیر علیرغم کمبود نیروهای انسانی و فنی نتایج قابل قبولی را حاصل نموده است. برای مثال معرفی 6 واریته پرمحصول و مقاوم به بیماری حاصل از طرح های اصلاح نژادی که تضمین خودکفایی در تولید تخم نوغان به شکلی که واردات به طور معنی داری کاهش می یابد. ارتقاء لاین های بانک ژن به 122 لاین از طریق معرفی 14 لاین جدید و معرفی 6 هیبرید اصلاح شده که طی دو سال آتی تجاری سازی خواهد شد. ارتقاء میانگین تولید پیله در سطح زراعی از 25 کیلوگرم حاصل از هر جعبه در دهه 70 به 9/32 (240000 میلیون ریال افرزش افزوده)، بکارگیری آزمایشی مکمل های پروبیوتیک و عصاره گیاهی که منجربه افزایش 20 درصدی راندمان پیله و افزایش مقاومت کرم ابریشم به بیماری شد و این موضوع درسال 98 با پروژه غربال گری لاین های تجاری به انجام رسید، کنترل برخی آفات توت از جمله شپشک سپردار از طریق به کارگیری روش کنترل بیولوژیک با استفاده از تولید و تکثیر زنبور پارازیتوئید در نقاط مختلف استان گیلان، افزایش سطح تعاملات با دستگاه اجرایی متناظر و دانشگاه گیلان و ارتقای درآمدهای ثابت مرکز از محل ظرفیت های بلااستفاده، افزایش فعالیت های چشمگیر در بخش اطلاع رسانی وب سایت مرکز به کاربران از جمله دستاوردها بوده است.

وی دستاوردهای مرکز در حوزه ترویح  را شامل احصاء 15 یافته ترویجی در سال 1396 منتج از طرح های تحقیقاتی انجام شده طی 10 سال اخیر، چاپ بروشورهای ترویجی نمایه شده در تالار ترویج سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی به صورت الکترونیکی، برگزاری اولین روز مزرعه ملی ابریشم در تیرماه 98 با حضور 150 نوغاندار برگزیده کشور، برگزاری سه دوره آموزشی نوغانداری برای مروجین جهاد کشاورزی استان گیلان، فعالیت 8 محقق معین مرکز در طی فصل پرورش برشمرد.

دکتر صورتی زنجانی عمده چالش های فراروی مرکز تحقیقات ابریشم کشور برای انجام تکالیف قانونی را عدم تکافوی اعتبارات هزینه ای و تملکی مرکز جهت حفظ امکانات و اجرای وظایف حاکمیتی و تحقیقاتی نام برد، همچنین عدم وجود نیروی انسانی متخصص هیات علمی و فنی در فرایند تولیدات فناورانه، عدم وجود ترکیب متوازن در نیروی انسانی موجود، محدودیت شدید در برخورداری از اعتبارات 1 تا 3 درصد از اعتبارت دستگاه های اجرایی متناظر به امور پژوهشی به دلیل محدود بودن بودجه بخش اجرا و نیز منحصر به فرد بودن بخش اجرایی متناظر مرکز، عدم امکان برخورداری از هزینه های مصروف تولید تخم نوغان  p3 و   2p از بخش اجرا ، عدم برخورداری از تعرفه گمرکی بسته شده برمحصولات وارداتی حوزه نوغانداری براساس قانون افزایش بهره وری بخش کشاورزی با هدف ارتقاء تحقیق و توسعه بخش نوغانداری در زمان رکود و همچنین عدم اجرایی شدن آموزش های کلاسیک در مقاطع متوسطه و دانشگاهی در قالب رشته تخصصی نوغانداری نام برد.

رئیس مرکز تحقیقات ابریشم کشور با تشریح این موضوع که تامین نیاز ابریشم کشور از اولویت برخوردار است و افزود: واردات پیله به جای ابریشم که منجر به فعال سازی کارگاه های ابریشم کشی داخل شود و استفاده از تخم نوغان ایرانی و تولید پیله در داخل کشور در شرایط فعلی مطرح است؛ بهتر است تامین تخم نوغان از تولید داخلی و درصورت نیاز غیرقابل جبران به واردات و شرایط کمبود از طریق واردات تخم نوغان خارجی انجام گیرد. فعال سازی مجدد کارخانجات ابریشم کشی داخل کشور ، تخصیص 3 درصد از محل افزایش تعرفه واردات نخ به امر تحقیق و توسعه بمنظور سرمایه گذاری پایه ای برای تولید تخم نوغان، تامین تخم نوغان مورد نیاز هر کاخانه یا اتحادیه تولیدکننگان ابریشم براساس ظرفیت تولید ،تقویت  ارتباط مستقیم کارخانجات و نوغانداران در قالب قرارداد فی مابین جهت تامین تخم نوغان و نهاده های مورد نیاز نوغانداران از جمله راهکارهای پیشنهادی برای حفظ پویایی این صنعت است.

روابط عمومی سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی