به گزارش روابط عمومی سازمان تات، رحمان باریده محقق مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی افزود: در خاک‌های رسی با نفوذپذیری کم، امکان ایجاد رواناب و اتلاف آب وجود دارد.
وی خاطرنشان کرد: این روش برای انواع محصولات زراعی مانند گندم، جو، ذرت، سبزیجات، محصولات باغی و غیره مناسب است. با این حال، برای برخی از گیاهان حساس به رطوبت برگی مانند گوجه‌فرنگی و برخی درختان میوه که مستعد بیماری‌های قارچی هستند، ممکن است کمتر توصیه شود.
رحمان باریده با اشاره به فشار موردنیاز در این سیستم آبیاری ادامه داد: فشار موردنیاز بسته به نوع نازل‌ها و نوع سیستم متفاوت است، اما معمولاً بین ۲ تا ۶ بار تنظیم می‌شود. فشار باید به گونه‌ای باشد که آب به طور یکنواخت پخش شود و از ایجاد قطرات بزرگ و رواناب و همچنین قطرات ریز و باد بردگی جلوگیری کند.
محقق بخش تحقیقات خاک و آب مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی از خصوصیات زمین مورد استفاده در سیستم آبیاری بارانی گفت و یادآور شد: این سیستم در زمین‌های با شیب ملایم تا متوسط و خاک‌های سبک تا متوسط به خوبی عمل می‌کند. در زمین‌های شیب‌دار نیز می‌توان از آن استفاده کرد، اما نیاز به تمهیدات خاصی برای توزیع مناسب آب دارد.
رحمان باریده با اشاره به مراحل طراحی سیستم آبیاری بارانی تاکیدکرد: تعیین نیاز آبی گیاهان و میزان تبخیر و تعرق، انتخاب نوع آبپاش‌ها و فاصله مناسب بین آن‌ها، طراحی لوله‌های اصلی، فرعی و خطوط جانبی بر اساس دبی و فشار موردنیاز، تعیین ظرفیت پمپ و فشار مناسب برای تأمین آب موردنیاز و در نظر گرفتن شرایط خاک، شیب زمین و الگوی باد برای بهینه‌سازی توزیع آب از مراحل طراحی سیستم آبیاری بارانی محسوب می‌شوند.
همچنین در مورد وضعیت استفاده از آبیاری نوین در ایران بیان کرد: طبق آمار وزارت جهاد کشاورزی، تا پایان سال 1403، سطحی حدود 3 میلیون هکتار از اراضی کشور به سیستم‌های آبیاری نوین تجهیز شده‌اند، که بخش قابل‌توجهی از آن مربوط به آبیاری بارانی است.
وی ادامه داد: طبق گزارش سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO)، راندمان کاربرد آب در سیستم‌های آبیاری بارانی بین 60 تا 75 درصد است، در حالی که این عدد در روش‌های سنتی مانند جوی و پشته، کمتر از 40 درصد برآورد می‌شود.
رحمان باریده ابراز کرد: با وجود اینکه سیستم‌های آبیاری تحت فشار مانند آبیاری بارانی و قطره‌ای باعث افزایش راندمان کاربرد آب در سطح مزرعه می‌شوند، اما در سطح حوضه آبریز لزوماً منجر به صرفه‌جویی در مصرف آب نمی‌شوند. دلیل این امر آن است که کاهش تلفات آب در سطح مزرعه، میزان نفوذ عمقی و تغذیه آب‌های زیرزمینی را کاهش داده و از بازگشت بخشی از آب مصرفی به منابع آبی جلوگیری می‌کند. این موضوع به این دلیل است که، افزایش کارایی در سطح مزرعه معمولاً کشاورزان را تشویق به توسعه سطح زیرکشت یا افزایش تعداد دفعات آبیاری می‌کند، که در نهایت می‌تواند منجر به افزایش برداشت کلی آب از منابع شود. بنابراین، برای مدیریت پایدار منابع آب، باید علاوه بر بهبود روش‌های آبیاری، به کنترل برداشت آب و سیاست‌های مدیریت کلان حوضه نیز توجه شود.