در آستانه برگزاری همایش ملی تغییر اقلیم،
تأکید متخصصان منابع طبیعی بر پیامدهای اقلیمی
به گزارش روابطعمومی سازمان تات، معاون پژوهش، فناوری و انتقال یافتههای مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور اعلام کرد که تغییر اقلیم در دهه اخیر به یکی از مهمترین مباحث تأثیرگذار بر زندگی، سلامت انسان و پایداری زیستبوم تبدیل شده است.
خسرو ثاقب طالبی اظهار داشت: «در سالهای اخیر بینظمیهای شدید در الگوهای بارش، کاهش باران و برف و نیز افزایش دما رخ داده که آثار مستقیم بر پوشش گیاهی، خاک، میکروارگانیسمهای خاک و چرخههای حیاتی اکوسیستمها گذاشته است.» به گفته وی، پدیدههایی همچون گردوغبار، خشکسالی، سیل، بیابانزایی، آفات و بیماریهای نوظهور در جنگلها و مراتع و همچنین آتشسوزیهای گسترده، از مهمترین مخاطرات ناشی از تغییر اقلیم در کشور به شمار میرود.
ثاقب طالبی با اشاره به تأثیر این تغییرات بر جنگلهای هیرکانی و زاگرس گفت: «آتشسوزی در این مناطق بهمراتب افزایش یافته و اگرچه بخشی از آن ناشی از دخالتهای انسانی است، اما تغییر اقلیم در تشدید آن نقش اساسی دارد. همچنین بینظمی در بارندگیها موجب فرسایش خاک، تخریب پوشش گیاهی و افزایش آسیبپذیری سرزمین شده است.»
وی با بیان اینکه پدیده گردوغبار نیز بخش وسیعی از کشور را تحت تأثیر قرار داده، افزود: «بخشی از این گردوغبار منشأ خارجی دارد، اما بخش مهمی ناشی از خشک شدن تالابها و از بین رفتن پوشش گیاهی در داخل کشور است.» او رعایت حقابه زیستمحیطی در پاییندست سدها را از اصلیترین راهکارهای مقابله با گردوغبار دانست و تجربه احیای کانونهای گردوغبار اطراف اهواز را نمونه موفق این رویکرد معرفی کرد.
معاون پژوهشی مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور ادامه داد: «این تجربه قابل تعمیم به مناطقی مانند تالاب صالحیه در استانهای البرز و قزوین و تالاب میقان در استان مرکزی است که در صورت تخصیص اعتبار و اجرای طرحهای احیایی میتوان از خسارات گسترده محیطزیستی و اقتصادی جلوگیری کرد.»
وی همچنین با تأکید بر نقش تغییرات اقلیم در بروز آفات و بیماریهای جدید در جنگلها و مزارع کشور گفت: «تغییر دما و شرایط اقلیمی زمینه را برای ظهور و گسترش آفات قرنطینهای فراهم کرده است؛ برای نمونه در جنگلهای شمال کشور ابتدا قارچ عامل خشکیدگی شمشادها و سپس پروانه برگخوار شمشاد، هزاران هکتار از جنگلهای بومی را تخریب کرده است.»
رئیس کارگروه پیامدها و مخاطرات تغییر اقلیم بر کشاورزی و منابع طبیعی درباره اثرات اقلیمی بر منابع ژنتیکی اظهار داشت: «تغییرات اقلیمی بر گیاهان، دام، آبزیان و حتی زنبورعسل اثر گذاشته و برخی جمعیتها در معرض خطر انقراض قرار گرفتهاند.» او افزود: «گیاهان به دلیل نداشتن امکان جابجایی، مستقیماً از افزایش دما، کاهش بارندگی و تغییر خط برف تأثیر میپذیرند؛ خط برف در کشور طی سالهای اخیر چند صد متر بالاتر رفته و این موضوع بر منابع آبی، پوشش گیاهی و تجدید حیات طبیعی اثر منفی داشته است.»
ثاقب طالبی راهکارهایی چون استفاده از گونههای مقاوم به خشکی و گرما، بهبود سیستمهای آبیاری، اصلاح جنگلکاریها و تقویت پوششهای مرتعی سازگار با شرایط جدید را از اقدامات ضروری برای مقابله با تغییر اقلیم دانست و تأکید کرد که مواجهه مؤثر با این پدیده نیازمند همافزایی ملی میان نهادهای پژوهشی، اجرایی و آموزشی است.
رئیس کارگروه محور دوم همایش ملی تغییر اقلیم با عنوان «مخاطرات و پیامدهای تغییر اقلیم بر کشاورزی و منابع طبیعی» در ادامه هدف از برگزاری این همایش را چنین تشریح کرد: «این همایش با هدف نشان دادن اهمیت اثرات تغییر اقلیم بر کشاورزی، منابع طبیعی و امنیت غذایی کشور، با تأکید وزارت جهاد کشاورزی و به همت سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی (تات)، در روزهای دهم و یازدهم آذرماه برگزار میشود.»
به گفته او، کارگروه مذکور با حضور نمایندگان دستگاههای اجرایی، آموزشی و پژوهشی از جمله پژوهشکده سوانح طبیعی، دفتر مدیریت بحران و پدافند غیرعامل وزارت جهاد کشاورزی و دفتر مطالعات سیاسی و بینالمللی وزارت امور خارجه تشکیل شده و نگاه جامعهنگر و بینبخشی در آن حاکم است تا نتایج همایش به تصمیمگیریهای کلان و برنامهریزیهای اجرایی کشور پیوند بخورد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود تصریح کرد: «سخنرانان این کارگروه علاوه بر تحلیل وضعیت موجود، به ارائه پیشنهادهای عملی و راهکارهای اجرایی خواهند پرداخت؛ برای نمونه در حوزه مقابله با آتشسوزی، پیشنهاداتی چون ایجاد آتشبر، تقویت تجهیزات سازمان منابع طبیعی و آموزش نیروهای انسانی مطرح شده است.»
همایش ملی «تغییر اقلیم، مدیریت پایدار کشاورزی و منابع طبیعی» با هدف ارائه آخرین یافتههای تحقیقاتی، تبادل تجربیات و توسعه همکاریهای ملی و بینالمللی ۱۰ و ۱۱ آذر ۱۴۰۴ در تهران برگزار میشود. این همایش شامل شش کارگروه تخصصی در حوزههای آشکارسازی و پیشبینی، پیامدهای اقلیمی، ابعاد اجتماعی و آموزشی، امنیت غذایی و سیاستگذاری، سازگاری با تأکید بر فناوریهای نوین و دانش بومی، و نهایتاً سرمایهگذاری، تجارت و زنجیره ارزش است.
